Zgaga – przyczyny, objawy, leczenie. Jak się jej pozbyć?

Zgaga to nieprzyjemna dolegliwość pokarmowa, z którą zetknął się chociaż raz w życiu niemal każdy z nas. Szczególnie uciążliwa i niepokojąca jest przewlekła zgaga, która towarzyszy nam codziennie, a nie tylko incydentalnie. Jakie są najczęstsze przyczyny zgagi i jak złagodzić uczucie palenia w przełyku? Czy warto przyjmować leki na zgagę i jaką rolę w leczeniu tego typu zaburzeń funkcji przełyku odgrywają badania kliniczne?

Co to jest zgaga?

Czym jest zgaga? To uczucie palenia i pieczenia za mostkiem, które może dochodzić aż do gardła (niekiedy osoby czują również palący ból w nadbrzuszu), powodując u pacjenta duży dyskomfort. Ze względu na charakterystyczną lokalizację pieczenia i dolegliwości bólowych w okolicy mostka, często jest mylona z zawałem serca, zwłaszcza przez osoby z problemami kardiologicznymi. To powszechnie występująca dolegliwość, która pojawia się kilka razy w tygodniu u ponad 30% Polaków i jest jednym z najczęstszych powodów wizyt u lekarza Podstawowej Opieki Zdrowotnej. Jakie są podstawowe czynniki sprawcze tej przypadłości? 

Zgaga – przyczyny. Co powoduje zgagę?

Jakie są główne przyczyny zgagi? Zgaga jest skutkiem cofania się treści pokarmowej oraz kwasu solnego z żołądka do przełyku (kwas solny jest substancją o silnym działaniu drażniącym). To częsty objaw choroby refluksowej. Niekiedy występuje samoistnie, np. gdy gwałtownie się schylimy lub zjemy obfity, ciężkostrawny posiłek (zgaga po jedzeniu jest wówczas objawem niestrawności). Do innych przyczyn tej nieprzyjemnej dolegliwości zaliczamy m.in.:

• wrzody żołądka i dwunastnicy,
• inne choroby układu pokarmowego,
• nadużywanie niektórych leków (np. antybiotyków),
• zakażenie Helicobacter pylori,
• zaburzenia psychonerwicowe,
• ciążę (zgaga często występuje już w I trymestrze),
• choroby dróg żółciowych (np. kamica pęcherzyka żółciowego).

Zgaga – objawy

Jakie są typowe objawy zgagi? Osoby skarżące się na zgagę czują przede wszystkim pieczenie i bóle za mostkiem, które nasilają się po posiłku, dźwiganiu lub przejściu do pozycji leżącej. Inne przykre objawy to palenie w gardle i przełyku, kwaśne odbijanie po jedzeniu, chroniczna czkawka, kwaśny posmak w ustach (spowodowany cofaniem się do przełyku soków żołądkowych). Warto wspomnieć, że zmęczenie, stres, nadużywanie alkoholu i nałogowe palenie tytoniu nasilają objawy zgagi. Jak zdiagnozować zgagę? U osób po 40. roku życia wykonuje się zwykle badanie endoskopowe.

Jak pozbyć się zgagi? Leki na zgagę a nowe możliwości terapeutyczne

Niektórzy pacjenci stosują domowe sposoby na zgagę – pijąc herbatę z lipy, mleko, napar z siemienia lnianego lub jedząc migdały. Metody te dają krótkotrwałą ulgę i zwykle nie rozwiązują istoty problemu. Wiele osób, chcąc szybko pozbyć się uczucia pieczenia w przełyku, sięga po popularne leki na zgagę, które zmniejszają produkcję kwasu solnego w żołądku. Jeśli cierpimy z powodu zgagi sporadycznie, po spożyciu niektórych pokarmów i napojów lub gdy zbyt szybko i za dużo zjemy – możemy zastosować lek na zgagę. Jednak długotrwałe przyjmowanie środków, zwłaszcza tych, które zawierają inhibitory pompy protonowej (IPP), wpływa negatywnie na naturalną florę bakteryjną układu pokarmowego. To leczenie objawowe, a chcąc rozwiązać problem zdrowotny, jakim jest zgaga, należy położyć nacisk na leczenie przyczynowe. Jeśli okaże się, że częsta zgaga jest symptomem nadżerkowego zapalenie przełyku, warto skorzystać z nowych możliwości terapeutycznych w ramach programów badań klinicznych leków i terapii, prowadzonych przez nasze Centrum Medyczne Synexus. Niestety wciąż nie wynaleziono jeszcze skutecznych leków na mnóstwo przewlekłych chorób. Dobrowolnie zgłaszając chęć udziału w badaniu (przy spełnieniu określonych wymogów) i przyjmując dany lek, możemy pomóc w potwierdzeniu jego klinicznych lub farmakologicznych skutków działania. Być może dzięki nam osoby, które cierpią na długotrwałe zapalenie przełyku z licznymi nadżerkami, utrudniające im jedzenie i picie oraz zgagę – będą mogły odzyskać zdrowie.

Jak zapobiec wystąpieniu zgagi w przyszłości?

Warto zmienić sposób odżywiania, dieta odgrywa kluczową rolę w przypadku zgagi (to ważny element profilaktyki). Należy ograniczyć lub zrezygnować z ciężkostrawnych, tłustych i wysokoprzetworzonych pokarmów oraz ostrych przypraw. Unikać czekolady, kawy, cebuli, owoców cytrusowych, wyeliminować napoje gazowane oraz alkohol. Co jeszcze? Jedzmy częściej, a mniej (4-5 posiłków dziennie, zamiast 1-2), przeżuwając dokładnie każdy kęs bez pośpiechu. Unikajmy spożywania kolacji o późnych porach. Warto starać się utrzymać prawidłową masę ciała i zrezygnować z obcisłych spodni oraz noszenia pasków (uciskają brzuch). Redukcja masy ciała jest jednym z czynników zapobiegania występowania zgagi. Zaleca się też rzucenie palenia. 

Na koniec należy dodać, że nawracające pieczenie w przełyku lub bardzo silna zgaga, której towarzyszy nagła utrata wagi, niedokrwistość, trudności z połykaniem pokarmów i brak łaknienia, wymaga niezwłocznej konsultacji z lekarzem. 

Jeśli cierpisz z powodu zgagi, która często towarzyszy nadżerkowemu zapaleniu przełyku, skontaktuj się z naszym Centrum Medycznym Synexus i sprawdź, czy kwalifikujesz się do badań klinicznych. Umów się na bezpłatną konsultację – pomóż sobie oraz wesprzyj rozwój światowej medycyny.

lek. Michał Dąbrowski