Jak radzić sobie z gastroparezą?

Gastropareza to częsta przypadłość, która niejednokrotnie stanowi powikłanie cukrzycy. Schorzenie to dotyczy przewodu pokarmowego i wywołuje objawy charakterystyczne dla dolegliwości żołądkowych. Istotą gastroparezy jest opóźnione opróżnianie żołądka, a tym samym zaleganie pokarmu. Leczenie gastroparezy w dużej mierze zależy od odpowiedniego trybu życia, dlatego też podstawą jest dieta. Środki farmakologiczne oraz alternatywne metody leczenia zwykle stanowią jedynie uzupełnienie profilaktyki żywieniowej. Jak radzić sobie z objawami gastroparezy cukrzycowej? Sprawdź, jak powinna wyglądać zdrowa dieta diabetyków z gastroparezą!

Gastropareza cukrzycowa – objawy

Gastropareza cukrzycowa wywołuje objawy dotyczące przewodu pokarmowego, jednak ze względu na fakt, że układ pokarmowy warunkuje prawidłowe wchłanianie związków odżywczych, a także leków, objawy gastroparezy mogą przyjmować charakter ogólnoustrojowy. 

Do rozwoju gastroparezy cukrzycowej dochodzi w wyniku uszkodzenia nerwów warunkujących prawidłowe kurczenie mięśniówki żołądka. Choroba ta dotyczy w szczególności diabetyków cierpiących na neuropatie cukrzycowe, czyli wspomniane uszkodzenia zakończeń nerwowych. Gastropareza występuje nawet u 50% osób, które długotrwale zmagają się ze zdiagnozowaną cukrzycą typu drugiego i pierwszego. 

W konsekwencji uszkodzenia nerwów mięśnie żołądka kurczą się znacznie słabiej, niekiedy są wręcz pozbawione zdolności kurczenia. Działanie takie sprawia, że pokarm zalega w żołądku i nie może być prawidłowo przesuwany do dalszych odcinków przewodu pokarmowego.  

W konsekwencji nieprawidłowego funkcjonowania układu pokarmowego gastropareza cukrzycowa wywołuje objawy, takie jak:

• refluks żołądkowo-przełykowy – zalegająca treść pokarmowa ulega cofaniu do przełyku. Pacjenci odczuwają wówczas spory dyskomfort, a także odbijanie i zgagę w wyniku drażnienia ścian przełyku kwasami żołądkowymi;
• nadżerki przełyku – cofający się pokarm wraz z kwasami żołądkowymi drażni błony śluzowe przełyku, dlatego osoby cierpiące na gastroparezę są podatne na powstawanie nadżerek;
• nudności, a nawet wymioty zawierające niestrawione kawałki pokarmu;
• uczucie pełności, dyskomfort i bóle brzucha zauważalne zwłaszcza po posiłku;
• sytość po zjedzeniu niewielkiej porcji posiłku;
• spadek poziomu cukru;
• wzdęcia;
• niedobory żywieniowe. 

Gastropareza – dieta jako podstawowa metoda leczenia

Gastropareza cukrzycowa wymaga stosowania odpowiedniej diety, która jest podstawą leczenia. Poza rodzajem pokarmów istotna jest także ich ilość oraz częstotliwość spożywania, a nawet sposób jedzenia. 

Diabetycy powinni przyjmować pokarmy w niewielkich porcjach podzielonych na 4-6 posiłków dziennie. Szczególną uwagę należy zwracać na odpowiednie, powolne przeżuwanie, tak by w żołądku nie zalegały duże kawałki pokarmu. W przypadku silnych dolegliwości żołądkowych warto pokarmy rozdrobnić przed spożyciem. Ponadto po jedzeniu należy unikać pozycji leżącej przynajmniej przez 1-2 godziny. W niektórych przypadkach konieczne jest wprowadzenie diety półpłynnej lub płynnej, a w skrajnych także żywienia pozajelitowego. 

Dieta przy gastroparezie powinna być pozbawiona pokarmów ciężkostrawnych, które długo zalegają w żołądku, tworząc zbitą masę. Należy więc unikać przede wszystkim: 

• pokarmów tłustych, które spowalniają proces trawienia;
• produktów zawierających duże ilości błonnika (otręby, jagody, jabłka, kiszona kapusta, brukselka);
• owoców cytrusowych;
• roślin strączkowych;
• napojów gazowanych.

Zaleca się natomiast zwiększenie ilości wypijanej wody oraz pokarmów, takich jak np.:

• płatki zbożowe;
• miękkie, gotowane warzywa i owoce;
• produkty płynne – soki, napoje mleczne. 

Gastropareza cukrzycowa – jak wygląda leczenie?

Jeśli diagnozą powyższych dolegliwości jest gastropareza cukrzycowa, wówczas leczenie polega przede wszystkim na profilaktyce dietetycznej. Doustne leki stosuje się wspólnie z wprowadzeniem diety i zwykle nie są one wystarczająco skuteczne, jeśli pacjent nie przestrzega zaleceń żywieniowych. 

Najczęściej zaleca się stosowanie leków prokinetycznych, czyli środków zwiększających zdolność kurczenia mięśni. Są to środki, które działają również przeciwwymiotnie, jednak muszą być stosowane ściśle pod kontrolą lekarza ze względu na możliwe działania niepożądane.  

Dodatkowo gastropareza cukrzycowa może wymagać stosowania środków minimalizujących objawy, do których należą:

• leki zmniejszające dolegliwości refluksu, głównie inhibitory pompy protonowej hamujące wydzielanie kwasu żołądkowego;
• preparaty o działaniu przeciwwymiotnym;
• leki przeciwbólowe.  

W skrajnych przypadkach, gdy prowadzone leczenie nie przynosi pożądanych efektów, konieczna może być ingerencja chirurgiczna. Niekiedy przeprowadza się zabiegi stymulujące żołądek czy plastykę żołądka bądź wstrzyknięcie toksyny botulinowej do odźwiernika. 

W Centrum Medycznym Synexus prowadzimy m.in. bezpłatne konsultacje specjalistyczne, oraz badania wątroby na urządzeniu FibroScan® dla pacjentów z cukrzycą typu 2. i chorobami kardiologicznymi, którzy szukają nowych rozwiązań terapeutycznych. 

 lek. Michał Dąbrowski