By passy – kiedy należy poddać się operacji wszczepienia by passów?

Choroba wieńcowa znacznie obniża komfort codziennego życia pacjenta. Jedną z metod leczenia chirurgicznego w przypadku tego powszechnie występującego schorzenia jest operacja wszczepienia pomostów aortalno-wieńcowych (tzw. by passy, CABG), dzięki którym ukrwienie serca ulega poprawie, a także zmniejszają się uciążliwe dolegliwości, takie jak osłabienie, płytki oddech, zawroty głowy czy ucisk za mostkiem. Wiele osób ze wskazaniem do zabiegu zastanawia się, jak przebiega rekonwalescencja. Jakie są potencjalne powikłania po wszczepieniu by passów? Co należy wiedzieć przed wizytą w gabinecie lekarza specjalisty?

Co to są by passy? 

By passy (z ang. CABG – Coronary Artery Bypass Graft) to pomosty naczyniowe – naczynia użyte na by passy pobiera się z podudzia pacjenta (fragmenty żył lub tętnicę piersiową wewnętrzną). Wszczepienie by passów jest operacją kardiochirurgiczną, którą przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym (wymagany jest bezpośredni dostęp do naczyń wieńcowych, rozcinane są więc struktury klatki piersiowej – po uwidocznieniu serca, zatrzymuje się jego pracę i wszywa pobrane żyły do aorty). Operacja trwa około 5 godzin. To skomplikowany zabieg, dzięki któremu możliwy jest prawidłowy przepływ krwi z aorty do zwężonych lub zamkniętych tętnic wieńcowych serca. By passy są swego rodzaju „obwodnicami” – omijają miejsce zwężenia tętnicy wieńcowej, dzięki czemu ułatwiony jest dopływ krwi do niedokrwionego obszaru mięśnia sercowego.

Zanim zostaną wszczepione by passy, przeprowadza się koronografię – inwazyjne badanie, dzięki któremu lekarz może ocenić przepływ krwi przez tętnice wieńcowe, echokardiografię, morfologię krwi oraz szereg innych, niezbędnych badań. Wskazane jest też zaszczepienie się przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B.

Jakie są główne wskazania do wszczepienia by passów?

Podstawowym wskazaniem do operacji wszczepienia by passów jest zaawansowana choroba niedokrwienna serca. Czasami by passy są stosowane również u osób po przebytym zawale serca. Zabieg jest wykonywany także u chorych ze zdiagnozowaną dławicą piersiową, aby zapobiec potencjalnemu zawałowi serca. By passy są wszczepiane pacjentom, u których leczenie zachowawcze (farmakoterapia) nie przyniosło pożądanych efektów. Jakie są podstawowe przeciwwskazania do tej metody leczniczej?

Podstawowe przeciwwskazania do operacji by passów

Pomostowanie aortalno-wieńcowe nie może być wykonane, jeśli u pacjenta występuje:

• choroba nowotworowa,
• choroba Alzheimera,
• niedokrwistość,
• znaczne zaburzenia elektrolitowe,
• choroba nowotworowa,
• znacznie upośledzona wydolność mięśnia sercowego,
• miażdżyca końcowych odcinków naczyń wieńcowych.

Decydujący wpływ na operację pomostowania aortalno-wieńcowego (zastosowanie by passów) ma wynik koronarografii, to głównie od tego badania zależy, czy lekarz zakwalifikuje chorego do zabiegu, czy też nie.

By passy – jak wygląda rekonwalescencja po zabiegu?

Rekonwalescencja po pomostowaniu aortalno-wieńcowym trwa zwykle kilka tygodni. Pacjenci, u których wszczepiono by passy, po kilkudniowej hospitalizacji najczęściej są kierowani do sanatorium na rehabilitację kardiologiczną. Po operacji należy stosować zdrową, zbilansowaną, niskotłuszczową dietę (aby unormować masę ciała i nie dopuścić do odkładania się blaszki miażdżycowej), unikać sytuacji stresowych, wykonywać odpowiednio dobrany zestaw ćwiczeń (na pierwszym etapie rehabilitacji to ćwiczenia oddechowe i oklepywanie płuc, na drugim – ćwiczenia fizyczne). Każda osoba z by passami pozostaje po zabiegu pod ścisłą kontrolą kardiologiczną. 

Warto podkreślić, że jeśli pacjent nie zmieni trybu życia na zdrowszy, nie pozbędzie się nadwagi, nie porzuci używek, takich jak palenie tytoniu, nie będzie przyjmował przepisanych leków, jest wysoce prawdopodobne, że z czasem dojdzie do ponownego zwężenia naczyń wieńcowych, co może zakończyć się zawałem serca.

Operacja wszczepienia by passów a możliwe powikłania

Każdy, nawet najprostszy zabieg medyczny wiąże się z ryzykiem wystąpienia pewnych powikłań, co jest zupełnie naturalne. Operacja pomostowania aortalno-wieńcowego może spowodować komplikacje, takie jak:

• udar mózgu i inne zaburzenia neurologiczne, 
• zawał serca,
• niewydolność oddechowa,
• tamponada serca,
• zaburzenia funkcji nerek,
• powikłania ze strony układu pokarmowego,
• silne krwawienie pooperacyjne.

Inne, możliwe powikłania pooperacyjne u osób z by passami to zakażenie rany operacyjnej, zatorowość płucna, a także zapalenie płuc. Warto podkreślić, że mimo skomplikowania zabiegu, by passy obarczone są niewielki ryzykiem powikłań czy zgonu w czasie operacji (1-3% przypadków). Oczywiście podeszły wiek chorego, zły ogólny stan zdrowia, a także wyniszczające organizm choroby współistniejące, takie jak zaawansowana cukrzyca czy niewydolność nerek sprawiają, że ryzyko powikłań jest znacznie większe. 

Operacja wszczepienia pomostów aortalno-wieńcowych to poważny zabieg kardiochirurgiczny, który jest przeprowadzany w znieczuleniu ogólnym. By passy są jedną z najskuteczniejszych metod leczenia zaawansowanej choroby niedokrwiennej serca, stosuje się ją u niektórych pacjentów po zawale serca. Poddanie się temu zabiegowi znacznie podnosi jakość życia chorego.

Centrum Medyczne Synexus oferuje bezpłatne badania kontrolne i specjalistyczne konsultacje lekarskie, adresowane do pacjentów, którzy od dawna zmagają się ze zdiagnozowanym niealkoholowym stłuszczeniem wątroby bądź chorują na cukrzycę typu II. Przeprowadzamy całkowicie bezpłatne i bezbolesne badanie wątroby na urządzeniu FibroScan®, które jest cenne przede wszystkim dla pacjentów z cukrzycą (niejednokrotnie cierpią oni również na choroby wątroby). Szczegółowe informacje na temat dostępnych badań klinicznych, kryteriów kwalifikacji oraz możliwości, jakie dają chorym, znajdą Państwo na naszej stronie internetowej. 

lek. Michał Dąbrowski