Cukrzyca typu 2 – czy można cofnąć rozwój choroby?

Cukrzyca typu 2 to choroba nabyta, określana jako cukrzyca insulinoniezależna, w początkowym etapie rozwoju choroby niewymagająca przyjmowania insuliny. Schorzenie to obecnie uznaje się za chorobę cywilizacyjną, która niesie ryzyko poważnych powikłań, zagrażających zdrowiu i życiu. Zapobieganie pojawieniu się cukrzycy oraz jej rozwojowi po postawieniu rozpoznania polega przede wszystkim na zmianie nawyków żywieniowych. Zobacz, czy cukrzyca typu 2 może się cofnąć po wprowadzeniu odpowiedniego postępowania!

Cukrzyca typu 2 – rozpoznanie

Cukrzyca typu 2 dotyczy ok. 90% przypadków zachorowań na cukrzycę, pozostałe 10% to osoby z rozpoznaną cukrzycą typu 1 oraz kobiety w ciąży, cierpiące na cukrzycę ciężarnych, która zwykle cofa się po porodzie. Ta pierwsza do niedawna uznawana była za chorobę wieku dorosłego, ponieważ rozpoznanie dotyczyło głównie osób dojrzałych oraz starszych. Obecnie jednak diagnoza stawiana jest u coraz młodszych pacjentów, u których choroba może rozwijać się w wyniku czynników środowiskowych, dlatego określana jest jako cukrzyca nabyta, której objawy można cofnąć, a raczej kontrolować, stosując odpowiednie leczenie.   

W przypadku cukrzycy typu 2 organizm pozostaje zdolny do wytwarzania insuliny, jednak, pomimo zachowanego wytwarzania hormonu, dochodzi do spadku wrażliwości tkanek obwodowych na insulinę. Oznacza to, że np. wątroba, która pod wpływem insuliny ogranicza produkcję glukozy, przestaje na ten hormon reagować prawidłowo, dlatego dochodzi do wzrostu stężenia cukru. Jest to tzw. insulinooporność, która dotyczy także mięśni i tkanki tłuszczowej oraz poprzedza rozwój cukrzycy.   

Cukrzyca typu 2 rozwija się stopniowo, pozostając nierozpoznana nawet przez kilka lat. Pierwsze objawy są dość nieoczywiste i bywają mylone z innymi dolegliwościami. Szybkie rozpoznanie cukrzycy typu 2 ma jednak kluczowe znaczenia dla schematu dalszego leczenia, ponieważ jedynie bardzo wczesna postać insulinooporności może się cofnąć (ustabilizować) przy pomocy diety, bez stosowania leków. Chorzy początkowo odczuwają m.in.:

• wzmożony apetyt i pragnienie;

• utratę wagi, pomimo większej ochoty na jedzenie;

• suchość w ustach;

• potrzebę częstego oddawania moczu (częstomocz i wielomocz);

• częste zakażenia układu moczowo-płciowego;

• stany zapalne dziąseł;

• swędzenie skóry;

• osłabienie, zwłaszcza po posiłku;

• spowolnione gojenie ran, częste siniaki;

• skłonność do zakażeń grzybiczych;

• problemy ze wzrokiem, zamazane widzenie;

• obniżone samopoczucie, stany depresyjne. 

Powyższe objawy wiążą się z opornością na insulinę oraz reakcją organizmu, który chce poradzić sobie z nadmiarem glukozy. Jako, że dochodzi do wzrostu jej poziomu, ciało otrzymuje sygnał o konieczności oczyszczenia organizmu – stąd pragnienie oraz następujące po tym oddawanie moczu, a wszystko, aby pozbyć się cukru. Z kolei utrata wagi, pomimo wzmożonego apetytu, wynika z tego, że nieprawidłowa reakcja na insulinę uniemożliwia pobieranie energii z dostarczanych węglowodanów. W efekcie organizm pobiera zasoby energii z innych tkanek, co skutkuje obniżeniem wagi ciała.   

Rozpoznanie cukrzycy polega na wykonaniu dwukrotnego pomiaru stężenia glukozy na czczo lub doustnego testu obciążenia glukozą (tzw. krzywa cukrowa, OGTT). W przypadku stężenia glukozy we krwi pobranej na czczo wynik powyżej 126 mg/dL (7 mmol/l) świadczy o cukrzycy, natomiast w przypadku OGTT, wynik wskazujący na cukrzycę wynosi powyżej 200 mg/dL (11,1 mmol/l). 

Takie wyniki wskazują na cukrzycę, jednak do rozpoznania jej rodzaju konieczne są inne badania. Rozpoznanie cukrzycy typu 2 przeprowadza się, wykonując badanie na miano przeciwciał lub pomiar peptydu C.   

Jeśli chorujesz na cukrzycę, możesz skorzystać z badań i/lub konsultacji w placówkach Centrum medycznego Synexus. W aktualnej ofercie znajdują się m.in. bezpłatne badania wątroby na urządzeniu Fibroscan.

Cukrzyca nabyta typu 2 – zapobieganie

Cukrzyca typu 2 to choroba nabyta, jednak na jej występowanie duży wpływ mają predyspozycje genetyczne. Niemniej jednak, osoby będące w grupie ryzyka, czyli mające osoby chore na cukrzycę w rodzinie, mogą uniknąć choroby, opóźnić jej wystąpienie czy cofnąć pierwsze objawy, ucząc się kontroli cukrzycy typu II, prowadząc zdrowy tryb życia. 

Dziedziczne skłonności nie oznaczają również, że na cukrzycę typu 2 nie mogą zachorować osoby niemające w rodzinie podobnych przypadków. Na cukrzycę typu 2 może zachorować każdy, a czynniki predysponujące do zachorowania to m.in.:

• otyłość, zwłaszcza otyłość brzuszna, oraz BMI powyżej 30;

• brak aktywności fizycznej;

• mała ilość snu – uważa się, że mała ilość snu wpływa na metabolizm, zwiększając tym samym ryzyko cukrzycy typu 2;

• nadciśnienie tętnicze;

• podwyższony cholesterol i trójglicerydy;

• wiek oraz płeć – nieco bardziej narażone na cukrzycę typu 2 są kobiety, a ryzyko rośnie wraz z wiekiem u obu płci; 

• leki – przyjmowanie niektórych leków zwiększa ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2, a są to m.in.  β-blokery, leki przeciwpsychotyczne, statyny, glikokortykoidy, tiazydy;

• przebyta cukrzyca ciążowa;

• inne choroby, np. nadczynność tarczycy, zespół Cushinga, akromegalia, nowotwory.

W jaki sposób cukrzyca typu 2 może się cofnąć?

Istnieją pewne badania sugerujące, że cukrzyca typu 2 może się cofnąć. Na część z wymienionych czynników zwiększających ryzyko cukrzycy typu 2 mamy bezpośredni wpływ. Szacuje się, że wzmożona aktywność fizyczna oraz zdrowa dieta są kluczem do sukcesu, jeśli chodzi o zapobieganie cukrzycy typu 2. 

Nadzieję dla osób, które szukają odpowiedzi na pytanie – czy cukrzycę typu 2 można cofnąć – dali naukowcy, którzy przeprowadzali eksperymenty na grupie ochotników. Okazało się, że sposobem na cofnięcie cukrzycy może być restrykcyjna dieta niskokaloryczna, wiążąca się ze znacznym spadkiem masy ciała. Być może spadek otłuszczenia narządów wpływa na poprawę ich wrażliwości na insulinę.   

Niemniej jednak obecnie leczenie cukrzycy typu 2 polega głównie na zapobieganiu rozwojowi choroby oraz niwelowaniu ryzyka możliwych powikłań lub spowalnianiu zmian cukrzycowych. Część specjalistów skłania się również ku przekonaniu, że niskokaloryczna dieta jest jedynie sposobem na remisję choroby, a do jej powrotu może dojść po ponownym wzroście wagi. To sprawa bardzo indywidualna, ponieważ chorzy na cukrzycę typu II nie zawsze są otyli.

Czy cukrzyca typu 2 może się cofnąć? Tak, jeśli chodzi o cukrzycę ciężarnych. W tym przypadku insulinooporność rozwija się pod wpływem wzrostu hormonów, m.in. laktogenu łożyskowego, estrogenów, prolaktyny i progesteronu. Po okresie ciąży, kiedy stężenie hormonów wraca do normy, zwykle cukrzyca ciążowa ustępuje. Zdarza się również, że ciąża uwidacznia cukrzycę przedciążową, o której kobieta wcześniej nie wiedziała. Może to dotyczyć zarówno cukrzycy typu 2, jak i typu 1. Wówczas cukrzyca nie może się cofnąć.  

Cukrzyca typu II – leczenie 

Leczenie cukrzycy typu 2 rozpoczyna się w pierwszej kolejności od wprowadzenia diety oraz zaleceń aktywności fizycznej dostosowanej do możliwości pacjenta. Jeśli dieta nie przynosi pożądanych efektów, czyli nie stabilizuje glikemii, wprowadza się doustne leki przeciwcukrzycowe. Bardzo ważne jest jednak, że takie leki zwykle nie są pomocne, jeśli pacjent nie łączy ich z dietą.  

Lekiem stosowanym w pierwszej kolejności jest zazwyczaj metformina, która zmniejsza oporność na działanie insuliny. Jeśli takie działanie jest niewystarczające, wprowadza się kolejne preparaty, m.in. pochodne sulfonylomocznika, leki inkretynowe, flozyny lub gliflozyny. 

Często, pomimo stosowanego leczenia, pacjenci chorujący na cukrzycę typu 2 po kilku latach zmuszeni są do przyjmowania insuliny. W wielu przypadkach poza lekami przeciwcukrzycowymi zaleca się przyjmowanie środków obniżających poziom cholesterolu oraz trójglicerydów, co często występuje jednocześnie przy cukrzycy. 

Osiągnięcie i utrzymanie kontroli nad cukrzycą typu 2 ma istotne znaczenie, ponieważ nieleczona lub nieodpowiednio kontrolowana choroba prowadzi do wielu powikłań, w tym chorób kardiologicznych, uszkodzenia wzroku, nerwów, nerek czy rozwoju stopy cukrzycowej.   

Jeśli szukasz sposobów leczenia cukrzycy, zapoznaj się z nowymi możliwościami terapeutycznymi w Centrum Medycznym Synexus. Prowadzimy badania kliniczne nowych leków i terapii, m.in. dla osób chorych na cukrzycę typu 2.