Czego nie jeść przy reumatoidalnym zapaleniu stawów (RZS)?

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest układową chorobą tkanki łącznej o przewlekłym charakterze, która atakuje nie tylko stawy, ale też różne narządy, wpływając negatywnie na codzienny komfort życia pacjenta. Obrzęki, sztywność, ograniczenie ruchomości, postępujące zniekształcenia (tzw. guzki reumatoidalne) i dolegliwości bólowe stawów rąk i nóg, to główne symptomy tej przypadłości. Nieleczona choroba, znacznie upośledza sprawność i prowadzi do przedwczesnej śmierci. Ważną rolę w życiu pacjenta cierpiącego na reumatoidalne zapalenie stawów odgrywa dieta – racjonalne żywienie pozwala utrzymać prawidłową masę ciała oraz złagodzić objawy tej choroby systemowej. Czego nie wolno jeść przy RZS, a jakie produkty są dozwolone?

Co sprzyja rozwojowi reumatoidalnego zapalenia stawów?

Zanim przedstawimy co wolno, a czego nie wolno jeść przy RZS, warto wspomnieć o etiologii tego schorzenia. Mimo iż nie do końca znane są przyczyny rozwoju reumatoidalnego zapalenia stawów, istnieją pewne czynniki, które zwiększają ryzyko zachorowania na tę chorobę, a są to:

• predyspozycje genetyczne (dziedziczenie genu HLA-DRB1),
• długotrwały, silny stres,
• płeć (na reumatoidalne zapalenie stawów znacznie częściej chorują kobiety między 35. a 50. rokiem życia),
• niehigieniczny tryb życia (zwłaszcza nałogowe palenie papierosów),
• zaburzenia pracy układu immunologicznego,
• niewłaściwy sposób odżywiania.

Dieta przy RZS – zalecenia żywieniowe

Podstawę leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów (zwanego dawniej również gośćcem) jest farmakoterapia, jednak coraz więcej lekarzy podkreśla, jak istotne jest holistyczne podejście do tego typu schorzenia – dieta również odgrywa ważną rolę u osób chorujących na RZS. Pacjenci z tym problemem zdrowotnym, niejednokrotnie skarżą się na niekomfortowe dolegliwości ze strony układu pokarmowego, takie jak zaparcia, biegunki, czy niestrawność. Dlatego też, osoby ze zdiagnozowanym RZS powinni wykonać testy na alergie pokarmowe, aby wyeliminować produkty, które źle wpływają na układ pokarmowy i ogólny stan zdrowia. Co ciekawe, wielu pacjentów z RZS nie toleruje np. ziemniaków, stanowiących podstawę polskiej kuchni.

Jeśli chodzi o sposób przygotowywania potraw – zalecana jest rezygnacja ze smażenia i grillowania dań, na rzecz gotowania na parze oraz duszenia. Istotną rolę odgrywa również odpowiednie nawodnienie organizmu – woda ułatwia usuwanie toksyn, wspiera pracę nerek i umożliwia zachowanie optymalnej masy ciała chorego, dzięki uczuciu sytości, jakie daje wypicie szklanki wody przed posiłkiem. 

Racjonalne, zbilansowane i indywidualnie dopasowane do pacjenta żywienie, może podnieść komfort jego codziennego funkcjonowania, złagodzić dokuczliwe symptomy choroby i wzmocnić układ odpornościowy. Z pewnością chorzy powinni spożywać warzywa i owoce bogate w kwas foliowy, wapń i potas, a ubogie w sód oraz kontrolować kaloryczność posiłków, aby utrzymywać prawidłową masę ciała (nadprogramowe kilogramy niepotrzebnie obciążają i tak osłabione chorobą stawy). Posiłki powinny być spożywanie 4-5 razy dziennie, a odstępy między nimi nie mogą być dłuższe, niż 3-4 godziny (zgodnie z ogólnymi zasadami zdrowego odżywiania).

Reumatoidalne zapalenie stawów, to schorzenie autoimmunologiczne, stosując odpowiednią dietę można skutecznie „wyciszyć” stany zapalne toczące się w organizmie, aktywizując komórki odpornościowe. Czego nie wolno jeść przy RZS

Reumatoidalne zapalenie stawów – czego nie wolno jeść przy RZS?

Wielu pacjentów, którzy dopiero co usłyszeli diagnozę „reumatoidalne zapalenie stawów” nie wie, czego nie wolno jeść przy RZS. Mimo iż tak naprawdę nie istnieje oficjalna lista zakazanych produktów, warto unikać tych wysoko przetworzonych, zawierających histaminę i tłuszcze utwardzone trans. Chorując na reumatoidalne zapalenie stawów należy więc ograniczyć spożywanie:

• tłustych mięs,
• pasztetów,
• wędlin,
• dań typu fast food i instant,
• serów pleśniowych i topionych,
• chipsów,
• słodyczy (najlepiej ogólnie unikać wyrobów cukierniczych).

Mocna herbata, kawa i alkohol również nie powinny być spożywane przez pacjentów z tą chorobą autoimmunologiczną. Niekorzystny wpływ przy tego typu schorzeniu, może mieć częste jedzenie pomidorów, cytrusów oraz roślin strączkowych (ze względu na wysoką zawartość histaminy). Czego nie wolno jeść przy RZS, poza wymienionymi produktami? Niezalecane są również ostre przyprawy i nadmiar soli w diecie, które nie działają pozytywnie na chore stawy i układ pokarmowy. 

Co jeszcze jest niezalecane przy reumatoidalnym zapaleniu stawów? Są to zdrowe warzywa, takie jak papryka, bakłażan, a także czekolada – różne badania wykazały, że pacjenci po spożyciu wymienionych produktów obserwowali u siebie nasilenie objawów reumatyzmu. Należy unikać też napojów gazowanych, wód smakowych i syropów owocowych. Skoro wiemy już, czego nie wolno jeść przy RZS, warto wyjaśnić, o jakie składniki i pokarmy powinno zostać wzbogacone codzienne menu osoby chorej na reumatoidalne zapalenie stawów? 

Reumatoidalne zapalenie stawów – co mogą jeść pacjenci z RZS?

Co jeść, gdy bolą stawy? Jako że reumatiodalne zapalenie stawów przyspiesza rozwój osteoporozy (choroby szkieletu prowadzącej do złamań kości), jadłospis chorego na RZS powinien zawierać produkty będące źródłem witaminy D – ryby morskie, jaja, pełne mleko i produkty mleczne, oleje roślinne (oliwa z oliwek, olej lniany i rzepakowy). Warto wspomnieć, że ryby zawierają też dobroczynne kwasy omega-3, które niwelują stany zapalne. Jednak witamina ta jest dostępna nie tylko w pożywieniu – wytwarzana jest w skórze przede wszystkim pod wpływem działania promieni słonecznych. Dlatego pacjenci z RZS powinni codziennie spacerować przez minimum 30 minut. Jako że u chorych na tę dolegliwość, często diagnozuje się również niedokrwistość (anemię), powinni oni przyjmować produkty obfitujące w żelazo, takie jak jaja, czerwone mięso, szpinak, por, brokuły. Dobrym wyborem będą też orzechy laskowe, migdały, pistacje oraz produkty pełnoziarniste (ciemne pieczywo, kasze, płatki owsiane).

Zbawienny wpływ na układ pokarmowych osób chorych na RZS ma regularne picie herbatek imbirowych – imbir słynie ze swoich przeciwzapalnych właściwości. 

Pacjenci, którzy nie są w stanie samodzielnie ułożyć sobie zdrowej i zbilansowanej diety i zmienić nawyków żywieniowych, powinni skorzystać z pomocy dietetyka, który wskaże produkty o dobroczynnym działaniu, wesprze proces leczenia farmakologicznego i doradzi, jak utrzymać prawidłową wagę, która jest niezwykle ważna przy reumatoidalnym zapaleniu stawów (zapewnia odciążenie układu kostno-stawowego).

Podsumowując, maksymalne ograniczenie lub całkowita eliminacja pewnych produktów z codziennego jadłospisu sprawi, że istniejące stany zapalne nie ulegną zaostrzeniu, a wręcz przeciwnie, zostaną one „wyciszone”, co przełoży się na lepsze samopoczucie chorego i pozwoli mu łatwiej znosić trudy dnia codziennego związane z tą przewlekłą chorobą. 

Zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą wszystkie osoby ze zdiagnozowanym RZS, które poszukują nowych rozwiązań terapeutycznych w ramach badań klinicznych. W Centrum Medycznym Synexus oferujemy konsultacje lekarskie adresowane do pełnoletnich pacjentów z reumatoidalnym zapaleniem stawów. Szczegółowe informacje znajdą Państwo na stronie internetowej: https://www.przychodniasynexus.pl/badania-kontrolne/kosci-i-stawy/reumatoidalne-zapalenie-stawow-konsultacje/.

lek. Michał Dąbrowski